ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Ρωσόφωνοι  μάχιμοι συγκεντρώνουν πυρομαχικά από τον τόπο πρόσκρουσης ενός κατεστραμμένου μαχητικού αεροσκάφους της Ουκρανίας.
–
Αρκετοί θυμόμαστε το κλασσικό πλέον βιβλίο «Σύγκρουση των Πολιτισμών» (1996) του Σάμιουελ Χάντινγκτον, κύριου συνεχιστή της σχολής γεωπολιτικής αντίληψης του Βρετανού ιστορικού Αρνολντ Τόυνμπη, και τις επισημάνσεις του για τον «διχασμό πολιτισμικής ταυτότητας» Ουκρανίας και Τουρκίας οι οποίες επαληθεύονται δραματικά κατά τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Ωστόσο η Τουρκία παρά τα δραματικά γεγονότα του τελευταίου χρόνου, δεν κλυδωνίζεται τόσο όσο η Ουκρανία.
Ας δούμε πως έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα για την ουκρανική κρίση και στη συνέχεια κάποια σενάρια επίλυσης της. Οι όροι της πρόσφατης συμφωνίας δεν εφαρμόσθηκαν και η Ουκρανία βαδίζει προς μία βιαιότερη αντιπαράθεση. Οι «μεγάλοι παίκτες» (Ρωσία, ΗΠΑ, ΕΕ και Κίνα) τηρούν μάλλον στάση αναμονής με εξαίρεση την ταχεία ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας.
Τα δυτικά ΜΜΕ έχουν μάλλον υπερτονίσει την όποια οικονομική εξάρτηση της Ρωσίας από τα δυτικά κεφάλαια, παρότι τα αμερικανικά οικονομικά αντίποινα έχουν ήδη γίνει αισθητά στη χώρα. Ούτε η Ρωσία μπορεί βέβαια να απειλήσει σοβαρά τις ΗΠΑ με αντίποινα, αλλά μπορεί να πιέσει έως ένα βαθμό την ΕΕ. Η τελευταία επιβίωνε βέβαια και πριν τις ενεργειακές συμφωνίες με τη Ρωσία αλλά φαίνεται ότι έχει στηρίξει αρκετά στους ανεξάντλητους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους, κυρίως η Γερμανία και οι περιγερμανικές χώρες.
Η ουκρανική κρίση προέκυψε από τη σταθερή προσπάθεια των ΗΠΑ και ΕΕ να διεισδύσουν σε ένα γεωπολιτικό χώρο τον οποίο η Ρωσία θεωρεί αποκλειστικό της τουλάχιστον από το 1793. Όμως φαίνεται πως δεν είχαν προβλέψει την έκταση που θα έπαιρνε η εσωτερική αντιπαράθεση στην Ουκρανία.
Που οφείλεται η τωρινή αμηχανία των «μεγάλων γεωπολιτικών παικτών»;

Μία συμβολή στην Eντυπη ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Εδώ:  http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=421361 , μπορείτε να  διαβάσετε  μία συνέντευξη μου στην Εντυπη  “ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ”  της  19ης  Μαρτίου, για την οποία  ευχαριστώ  θερμά τους  Βλάση Αγτζίδη  και Γιώργο Κιούση.  Εξίσου ευχαριστώ την Ελενα Μετελεβα η οποία είχε την καλοσύνη να μεταφράσει ένα σχετικό άρθρο μου στη ρωσική γλώσσα:  http://elramd.com/dve-ukrainy-vzglyad-grecheskogo-istorika/

Και φυσικά  ευχαριστώ θερμά  τους χιλιάδες αναγνώστες και τους φίλους ιστολόγους, οι οποίοι  στηρίζουν αυτόν τον ιστότοπο.

Το  κείμενο:

Δύο Ουκρανίες διεκδικούν την «ουκρανικότητα»

Οι Ρώσοι είναι αναγκασμένοι ιστορικά να κρατήσουν υπό την επιρροή τους όλη την Ουκρανία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον ΓΙΩΡΓΟ ΚΙΟΥΣΗ

«Οι Ρωσο-ουκρανοί δεν είναι απλώς μειονότητα. Αποτελούν τον μισό πληθυσμό».

Συνέχεια  ανάγνωσης

ΟΥΚΡΑΝΙΑ: ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΔΙΑΙΡΕΣΗΣ

[Copyright: Reuters]

–

                Η χώρα που ονομάζεται σήμερα Ουκρανία, αποτελείται από δύο κύριες γεωφυσικές περιοχές οι οποίες κατοικούντο σχεδόν πάντα από διαφορετικές εθνολογικές ομάδες έως λίγο πριν το 1800, όταν ολόκληρη πλέον η χώρα απέκτησε εθνολογική ομοιογένεια κατοικούμενη συντριπτικά από Σλάβους. Η Κριμαία, παρότι από το 1954 ανήκει στη ΣΣΔ της Ουκρανίας και έπειτα στην ανεξάρτητη Ουκρανία, είναι αυτοτελής περιοχή που δεν πρέπει να θεωρείται τμήμα της. Όμως επειδή η Κριμαία αποτελεί μέρος του σύγχρονου «προβλήματος» της ουκρανικής διάσπασης, θα ασχοληθώ επιπρόσθετα μαζί της σε αυτό το άρθρο.

                Οι δύο κύριες γεωφυσικές περιοχές της Ουκρανίας είναι η στέππα του Νότου και η δασώδης ή ημιδασώδης περιοχή του Βορρά. Βέβαια σήμερα και οι δύο έχουν παραδοθεί σε μεγάλο βαθμό στις καλλιέργειες οπότε αυτός ο διαχωρισμός είναι πολύ σχετικός, όμως αυτή η γεωφυσική κατάσταση ίσχυε έως τους πρόσφατους αιώνες.

                Aναλυτικά για την ουκρανική εθνολογία και τη σχέση Ουκρανών-Ρώσων  βλ. το άρθρο μου ΟΙ ΔΥΟ ΟΥΚΡΑΝΙΕΣ.

Κατά τον 5^ο αιώνα μΧ, η στέπα του Νότου κατοικείτο από Ουννικές φυλές ενώ η Βόρεια δασώδης περιοχή από Σλάβους. Η στέπα διατηρήθηκε σταθερά από διαδοχικούς Αλταϊκούς λαούς (Αβάρους, Χαζάρους, Πετσενέγγους, Κουμάνους-Κιπτσάκ, Μογγολοτάταρους, Τατάρους  κ.α.) σχεδόν έως τον 18^ο αιώνα. Οι ίδιοι λαοί ήλεγχαν και τη γειτονική Κριμαία εκτός από τη Νότια ακτή της η οποία ελεγχόταν διαδοχικά από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, τη Γένουα και τους Οθωμανούς.

                Η Βόρεια περιοχή μαζί με τη γειτονική ΝΑ Πολωνία είναι η μητρόπολη όλων των Σλάβων, οι οποίοι επεκτάθηκαν προς όλες τις κατευθύνσεις εκτός από τη στέπα λόγω της παρουσίας εκεί των επίφοβων νομάδων (εκτός από κάποιες σποραδικές απόπειρες). Οι Σλάβοι διαμορφώθηκαν στη συγκεκριμένη περιοχή κατά την 1^η προχριστιανική χιλιετία, όταν αποσπάσθηκαν εθνολογικά από τη Βαλτική ομάδα λαών στην οποία ανήκαν αρχικά.

 

ΟΙ ΔΥΟ ΟΥΚΡΑΝΙΕΣ

[λόγω  του αυξανόμενου ενδιαφέροντος των αναγνωστών  για το συγκεκριμένο θέμα και τις ραγδαίες εξελίξεις στην Ουκρανία, δίνω προτεραιότητα στο παρόν άρθρο. ] Μία χαρακτηριστική εικόνα του προσανατολισμού των Δυτικών Ουκρανών προς τη Δύση: Δύο  Ευρω-Ουκρανοί διαδηλωτές με κράνος, επιωμίδες πανοπλίας και ασπίδες Σταυροφορικού Δυτικού τύπου (νομίζω ότι παραπέμπουν σε Τεύτονες ιππότες). Προφανώς τα προτιμούν από τον παραδοσιακό ρωσικό οπλισμό του Αλεξάνδρου Νέφσκι και του Ντμίτρι Ντονσκόυ (copyright: Associated Press).

–

            Αυτές τις ημέρες παρακολουθούμε μία εμφύλια αντιπαράθεση στη μεγάλη χώρα της Ουκρανίας, μία αναμέτρηση που πολλοί προτιμούν να την αποκαλούν «προοίμιο ενός εμφυλίου πολέμου». Θα επιχειρήσω να εμβαθύνω στον εθνολογικό παράγοντα  αυτής  της αντιπαράθεσης, τον οποίο θεωρώ πάντα έναν από τους καίριους παράγοντες (αλλά και μονίμως υποβαθμισμένο από τους αναλυτές) τέτοιων καταστάσεων. Ευτυχώς όμως, στην περίπτωση της Ουκρανίας οι γεωπολιτικοί αναλυτές έχουν αναγνωρίσει τον προεξέχοντα ρόλο της εθνολογίας. Δεν θα ασχοληθώ με τις άλλες παραμέτρους , δηλαδή την καθαυτό γεωπολιτική σχετικά με τη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας,  ΕΕ και ΗΠΑ για την επιρροή στην Ουκρανία, την οικονομική με τους αγωγούς του φυσικού αερίου και τον ρόλο της Gazprom, τη θρησκευτική με την προσπάθεια της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας και της «θυγατρικής» της Ουνιτικής να επεκταθούν στην Ουκρανία και την αντίδραση της Ορθόδοξης, κλπ. Αυτές οι παράμετροι είναι ήδη πολύ γνωστές.

            Είναι πλέον αρκετά γνωστή η δήλωση ενός Ρώσου αξιωματούχου κατά τη δεκαετία του ’90 σχετικά με το πρόβλημα μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ουκρανίας με το οποίο θα σχοληθώ, η οποία θεωρήθηκε χαρακτηριστική της ρωσικής αντιμετώπισης του ζητήματος: «Η Ανατολική Ουκρανία αργά ή γρήγορα θα επιστρέψει σε εμάς. Η Δυτική μπορεί να πάει στο διάολο.» Ομως από τότε έχουν περάσει σχεδόν 20 χρόνια και τότε το φλέγον σήμερα θέμα του φυσικού αερίου δεν ήταν τόσο πιεστικό, ούτε η επιρροή της ΕΕ τόσο έντονη.

            Εθνογλωσσικός χάρτης της Ουκρανίας.

–