Μινωικό πλοίο περ. 1500 πΧ

Ενα σπουδαίο αντίγραφο μινωικού πλοίου του 1500 πΧ περίπου, βρίσκεται στο Μουσείο Ναυτικής Ιστορίας των Χανίων από όπου και η εικόνα.

Ανάκτορο Αρχανών Κρήτης

Αναδημοσίευση από odysseus.culture.gr/

Ένα από τα σημαντικά ανακτορικά συγκροτήματα της Μινωικής εποχής ήρθε στο φως τη δεκαετία του 1960 στις Αρχάνες της Κρήτης. Πρόκειται για το ανακτορικό συγκρότημα της πόλης των Αρχανών, η οποία βρίσκεται κάτω από τη σημερινή κωμόπολη με το ίδιο όνομα. Οι Αρχάνες ανήκουν διοικητικά στην επαρχία Τεμένους του Νομού Ηρακλείου, έχουν χτιστεί σε μια μικρή, κλειστή κοιλάδα και αποτελούν το νότιο όριο της εύφορης περιοχής του Ηρακλείου. Η κωμόπολη απέχει περίπου 15 χλμ. από το Ηράκλειο και πλαισιώνεται από λόφους (δυτικά των Αρχανών βρίσκεται ο Γιούχτας). Το κτηριακό συγκρότημα που ήρθε στο φως στην Τουρκογειτονιά Αρχανών έχει όλα τα χαρακτηριστικά των ανακτόρων της Κνωσού και της Φαιστού, στις διαστάσεις, τον προσανατολισμό, την αρχιτεκτονική και τα πλούσια υλικά κατασκευής και αποτελεί μνημείο διοίκησης και διαμονής.

Κύπρος: Νέος χάρτης των συνόρων των αρχαίων πόλεων-κρατών της

Είχα αναφερθεί στο παλαιότερο άρθρο μου «Οι πρώτοι Ελληνες στην Κύπρο» σε μία μικρή αβλεψία του δημιουργού του χάρτη των συνόρων των αρχαίων πόλεων-κρατών της Κύπρου ο οποίος χρησιμοποιείται σε διάφορα λήμματα της Βικιπαιδεία. Η αβλεψία ήταν η παράλειψη της πολιτικής χώρας της Κυρήνειας. Ωστόσο η αβλεψία δεν ανήκε στον Ελληνα δημιουργό επειδή ο χάρτης είναι απόδοση στα ελληνικά ενός αντίστοιχου γερμανικού χάρτη.

Μετά από το αίτημα μερικών φίλων Κυπρίων αναγνωστών να σχεδιάσω την πολιτική χώρα της Κυρήνειας, ανάρτησα τον ανωτέρω χάρτη ο οποίος την περιλαμβάνει. Ωστόσο η εργασία για τα υπόλοιπα σύνορα τα οποία σημειώνονται στον χάρτη έγινε από τον αρχικό δημιουργό του.

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ (Μέρος Α΄): Mερικές εθνογλωσσικές και αρχαιολογικές επισημάνσεις

Tα σύνορα των “σταθερών” πόλεων-κρατών της Κυπρου (Wikimedia commons). Ο χάρτης περιέχει ένα λάθος: η Κυρήνεια (σημερ Κερύνεια) ήταν επίσης ανεξάρτητο βασίλειο. Η χώρα της εκτεινόταν ανάμεσα στο σύνορο με τη Σαλαμίνα (αμετάβλητο), στην κορυφογραμμή του Πενταδάκτυλου και έως το σύνορο της Λαπήθου το οποίο συνεπώς βρισκόταν αρκετά δυτικότερα. Συνεπώς οι Χύτροι και η Ληδρα δεν διεθεταν καθόλου ακτές και τα βόρεια σύνορα τους έφθαναν έως την κορυφογραμμή του Πενταδάκτυλου.
.

Π. Δεληγιάννης

.

Η Κύπρος έχαιρε της ύπαρξης υψηλών πολιτισμών στο έδαφος της πολύ πριν την έλευση των Μυκηναίων. Ηδη τη Νεολιθική περίοδο αναπτύχθηκε στο νησί ο πολιτισμός της Χοιροκοιτίας (6000-5800 π.Χ.) με επίκεντρο τον ομώνυμο οικισμό ο οποίος ήταν ένας από τους μεγαλύτερους οικισμούς του ευρωπαϊκού χώρου της εποχής, αν όχι ο μεγαλύτερος. Κατά την εποχή του Χαλκού η οποία στην Κύπρο αρχίζει το 2300 π.Χ., η οικονομία του νησιού και ο πληθυσμός της αναπτύσσονται ραγδαία λόγω των πλούσιων κοιτασμάτων χαλκού στο νησί ο οποίος είναι πλέον περιζήτητος. Στο εξής και σε όλη την ιστορία τους, οι Κύπριοι καθίστανται από τους καλύτερους χαλκουργούς και εμπορεύονται τον χαλκό ή τα χαλκουργήματα τους (εργαλεία, όπλα, σκεύη) με τις γειτονικές χώρες της ανατολικής Μεσογείου. Τότε αναπτύσσουν στενές σχέσεις με τους Μινωίτες και τους Χανααναίους ναυτικούς, προγόνους των Φοινίκων. Φαίνεται ότι από τους Μινωίτες υιοθέτησαν τη λατρεία του ταύρου, αν και υφίσταται και η άποψη ότι την υιοθέτησαν από την ανατολική Μικρά Ασία (πολιτισμός οικισμού Τσατάλ Χουγιούκ).
Οι προελληνικοί κάτοικοι της Κύπρου αποκαλούντο από τους Ελληνες «Ετεοκύπριοι» κατά αναλογία με το «Ετεόκρητες» οι οποίοι ήταν οι απόγονοι του μινωικού πληθυσμού της Κρήτης (από τον όρο ‘ετεός’ ο οποίος σημαίνει τον γνήσιο, τον γηγενή). Σχετικά με την εθνολογία των Ετεοκύπριων κατά την έλευση των Μυκηναίων (περίπου 1400 π.Χ), μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν. Η ύπαρξη τοπωνυμίων όπως Ταμασσός, Αμαθούς και άλλα, υποδεικνύει την παρουσία του ίδιου Ευρω-Μεσογειακού εθνογλωσσικού υποστρώματος με εκείνο των νησιών του Αιγαίου, της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Δυτικής Μικράς Ασίας. Αυτό το υπόστρωμα εκτεινόταν και στην Ιταλία και την Ιβηρική χερσόνησο και σε αυτό ανήκαν  οι Ιβηρες, οι Βάσκοι, οι Σαρδηνοί, οι Κόρσοι, οι Ετρούσκοι, οι Σικανοί της Σικελίας, οι Μινωίτες, οι Λέλεγες και άλλοι. Είναι βέβαιο ότι το συγκεκριμένο υπόστρωμα δεν ανήκε σε μία εθνο-γλωσσική ομάδα αλλά τουλάχιστον σε τέσσερις. Ειδικά οι Ευρω-Μεσογειακοί της Κύπρου, των νησιών του Αιγαίου, της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Δυτικής Μικράς Ασίας ανήκαν στην ίδια ομάδα η οποία χαρακτηρίζεται από τοπωνύμια τα οποία λήγουν σε –σσος, -θος, -νθος κλπ. Μάλιστα η Ταμασσός βρίσκεται στο εσωτερικό του νησιού, το οποίο είναι ένδειξη ότι μάλλον προϋπήρχε ως τοπωνύμιο της έλευσης των Μυκηναίων (οι οποίοι ίδρυσαν τους οικισμούς τους στις ακτές), και ο Αμαθούς ήταν η τελευταία πόλη-κράτος η οποία κατοικείτο από τους Ετεοκυπρίους: αυτά τα δύο στοιχεία ενισχύουν την άποψη ότι οι τελευταίοι ανήκαν στο Ευρω-Μεσογειακό υπόστρωμα. Υπάρχει η πιθανότητα ο Αμαθούς να ιδρύθηκε από τους Φοίνικες και να κατέστη στην πορεία μία πόλη Ετεοκυπρίων, ωστόσο το τοπωνύμιο του δεν θεωρείται σημιτικό αλλά γηγενές κυρίως λόγω της κατάληξης  –θους.