Βιβλίο: Βρυώνης Σπύρος: Η παρακμή του Μεσαιωνικού Ελληνισμού στη Μικρά Ασία και η διαδικασία του εξισλαμισμού (11ος-15ος αιώνες.), Εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., επανέκδοση 2008.

 

Η απώλεια της Μικράς Ασίας θεωρείται συχνά ως ο αποφασιστικότερος παράγοντας που επέφερε την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η Μικρά Ασία υπήρξε ο εδαφικός πυρήνας της αυτοκρατορίας κατά τη Μεσοβυζαντινή Εποχή. Ήταν μια πλούσια και πολυάνθρωπη χώρα αρκετών εκατομμυρίων κατοίκων, η κύρια πηγή πόρων, πρώτων υλών, ανθρώπινου δυναμικού, υπαλλήλων και στρατιωτών για το Βυζάντιο. Η απώλεια της υπήρξε, πράγματι, σημαντικότατο αίτιο της κατάρρευσης της αυτοκρατορίας. Ωστόσο, αυτή η κατάρρευση οφειλόταν σε απώτερες και ευρύτερες πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές, στρατιωτικές, θρησκευτικές, εθνολογικές κ.α. αρνητικές παραμέτρους που επέφεραν καταρχήν την πτώση της βυζαντινής Μικράς Ασίας και έπειτα των υπολοίπων αυτοκρατορικών εδαφών και τελικά της ίδιας της πρωτεύουσας.

Advertisements

Βιβλίο: John Haldon: Οι Πόλεμοι του Βυζαντίου, Εκδόσεις Τουρικη, 2004

Κατά καιρούς δέχομαι e-mails με τα οποία οι αναγνώστες μου ζητούν να τους προτείνω κάποιες μελέτες, sourcebooks κτλ για επιμέρους ιστορικά ή στρατιωτικά θέματα. Επειδή δυστυχώς, δεν έχω πλέον τον χρόνο να απαντώ σε κάθε έναν ξεχωριστά (για αυτό επίσης αναγκάστηκα να απενεργοποιήσω τα σχόλια στα άρθρα), αποφάσισα να δημοσιεύω συχνά κάποια σχόλια για βιβλία που έχω μελετήσει για τέτοιου είδους θέματα. Επειδή είναι γνωστό ότι έχω γράψει και δύο ιστορικά μυθιστορήματα, μερικοί αναγνώστες με ρωτούν ποια είναι τα δικά μου αγαπημένα ιστορικά μυθιστορήματα, για αυτό θα προτείνω και μερικά τέτοια έργα, κυρίως πρόσφατα αλλά και μερικά παλαιότερα.

Θα ξεκινήσω αυτήν τη νέα ενότητα με ένα σημαντικό έργο του γνωστού Βυζαντινολόγου John Haldon, το οποίο έχει μεταφρασθεί από τα αγγλικά (The Byzantine Wars). Η Βυζαντινή αυτοκρατορία κατά την υπερχιλιετή ιστορία της αντιμετώπισε μία πλειάδα αντίπαλων κρατών, λαών και νομαδικών ορδών αναπτύσσοντας έτσι την ιδιαίτερη βυζαντινή πολεμική τέχνη, μία από τις πλέον εξελιγμένες της εποχής της αναφορικά με όλο τον πλανήτη. Η γεωγραφική της θέση στο «σταυροδρόμι των πολιτισμών», η «βαριά» κληρονομιά της από τον ρωμαϊκό αλλά και τους αρχαιοελληνικούς στρατούς και η αντιμετώπιση ιδιαίτερα επικίνδυνων εχθρών σε όλα τα σύνορα της, την οδήγησαν στο να διατηρεί πάντα έναν σφριγηλό, ετοιμοπόλεμο και άρτια οργανωμένο στρατό πραγματικά «αυτοκρατορικού» τύπου.

Ενας προαναγγελθείς συμβιβασμός για την Τουρκία; – Η περίεργη δήλωση κυβερνητικού περί της μετατροπής της σε Ομοσπονδιακό κράτος

Τη Μεγάλη Παρασκευή 14 Απριλίου για λίγο πίστεψα πως δεν άκουσα καλά αυτό που ειπώθηκε στο δελτίο ειδήσεων το οποίο παρακολουθούσα, όμως το «απίστευτο» το οποίο άκουσα ήταν πέρα για πέρα αληθινό: Ενας στενός συνεργάτης του Ρ.Τ. Ερντογάν είχε δηλώσει –για την ακρίβεια είχε ομολογήσει υποπίπτοντας σε πολιτική «γκάφα» – ότι ένας από τους στόχους του προέδρου ήταν να μετατρέψει την Τουρκία σε ομοσπονδιακό κράτος, αποτελούμενο από πολιτείες, προφανώς στα πρότυπα των ΗΠΑ, του Μεξικού, της Ρωσίας, της Γερμανίας κ.α. Μάλιστα αυτή η δήλωση του στελέχους του κυβερνώντος κόμματος επέφερε τη δυσαρέστηση του αρχηγού του εθνικιστικού κόμματος το οποίο στηρίζει τον Ερντογάν στο δημοψήφισμα και γενικά, ο οποίος απείλησε να τερματίσει τη συμμαχία μαζί του διαδηλώνοντας ότι η Τουρκία είναι και θα παραμείνει ένα αδιαίρετο κράτος και ότι δεν θα ανεχθεί ποτέ τη μετατροπή της σε ομοσπονδία πολιτειών. Το επεισόδιο πήρε τόση έκταση ώστε τελικά ο πρόεδρος Ερντογάν αναγκάστηκε να διαβεβαιώσει τον σύμμαχο του ότι αυτή η μετατροπή δεν θα συμβεί ποτέ διαψεύδοντας τον συνεργάτη του, και ότι η Τουρκία θα παραμείνει μία «συμπαγής» δημοκρατία.

Όταν στις 5 Ιανουαρίου έγραφα το άρθρο «Η ανανεωμένη εξ Ανατολής απειλή και η σοβαρότητα της» ειλικρινά δεν περίμενα ότι τα πράγματα όπως τα είχαμε εκτιμήσει στο συγκεκριμένο κείμενο, θα κινούντο τόσο γρήγορα. Όπως διαπιστώθηκε κατά τον Φεβρουάριο, υπήρχε πράγματι ένας τουρκικός σχεδιασμός για την κατάληψη κάποιου ελληνικού νησιού, μάλλον του Καστελλοριζου:  βλ. την προτελευταία παράγραφο του «Η ανανεωμένη εξ Ανατολής απειλή και η σοβαρότητα της», 5–1^ου – 2017. Επιπρόσθετα, σημειώναμε σε μία παράγραφο πιο πάνω στο ίδιο άρθρο (προ-προτελευταία παράγρ.): «…Η εκτίμηση μου είναι ότι ο Ερντογάν και οι περισσότεροι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί της Τουρκίας μάλλον έχουν κατανοήσει ότι ο συμβιβασμός με τους Κούρδους είναι αναπόφευκτος και η κατάκτηση της εσωτερικής αυτονομίας από αυτούς είναι επίσης αναπόφευκτη επειδή αυτό είναι το αντάλλαγμα που θα απαιτήσει η ηγεσία τους για κατάπαυση των εχθροπραξιών – πριν τις ξεκινήσει πάλι σε μερικά χρόνια για μεγαλύτερα ανταλλάγματα.» Ενδεχομένως λοιπόν η προαναφερόμενη δήλωση του κυβερνητικού στελέχους περί ομοσπονδιοποίησης της Τουρκίας, να είναι το προμήνυμα, η πρώτη ένδειξη ότι ο συμβιβασμός με τους Κούρδους έχει ξεκινήσει.

Αντί επετειακού άρθρου για την 25η Μαρτίου: Και πάλι σχετικά με τον κίνδυνο από τα ανατολικά

Η αρχική μου σκέψη ήταν ένα επετειακό άρθρο για την εθνική εορτή της 25^ης Μαρτίου όμως τελικά σκέφθηκα ότι ένα ακόμη άρθρο για την απειλή στα ανατολικά μας σύνορα θα ήταν πιο χρήσιμο. Εξάλλου ο αντίπαλος είναι ο ίδιος και τότε και τώρα.

Στις 5–1^ου–2017 σημειώναμε στο άρθρο μας «Η ανανεωμένη εξ Ανατολής απειλή και η σοβαρότητα της»: «Εως τώρα, κάθε φορά που η Τουρκία προκαλούσε εντάσεις στο Αιγαίο ή στην Κύπρο, η σκέψη μου ήταν η ίδια με των περισσότερων πιστεύω, Ελλήνων: οι Τούρκοι έχουν πάλι τα γνωστά εσωτερικά προβλήματα τους και τα εξάγουν προς εμάς για να τα εκτονώσουν. Ωστόσο η τωρινή εκτίμηση μου είναι ότι αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά….». Τότε μερικοί φίλοι με χαρακτήρισαν καλή τη πίστη πάντα, ως «αχρείαστα ανήσυχο» ή «υπερβολικό» και δεν τους μέμφομαι  επειδή και εγώ σε διαφορετικές συνθήκες ίσως είχα την ίδια άποψη αν διάβαζα ένα τέτοιο κείμενο. Περίπου 80 ημέρες μετά βλέπω ότι όλο και περισσότεροι Ελληνες εκφράζουν και εκείνοι την ίδια ανησυχία την οποία εξέφρασα στις 5–1^ου–2017: ότι αυτή τη φορά τα πράγματα είναι όντως διαφορετικά. Ισως αυτή η τάση αντικατοπτρίζεται στην πολύ πρόσφατη διακοίνωση ουσιαστικά, του Προέδρου της Δημοκρατίας στην οποία μεταξύ άλλων κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την χώρα μας στα οικονομικά και στα εθνικά θέματα, επισημαίνοντας και αυτός ότι οι Τούρκοι δεν παρουσιάζουν αυτήν την περίεργη κινητικότητα στο Αιγαίο κατά τους τελευταίους μήνες μόνο για εσωτερική κατανάλωση, αλλά ότι επιβουλεύονται πραγματικά τη χώρα μας.

Κωνσταντινούπολη, Βασιλίς πόλεων

Η παρούσα ανάρτηση αφορά τις εντυπωσιακές αναπαραστάσεις της Κωνσταντινούπολης, της ‘Βασιλίδος πόλεων’, από τον σημαντικό Γάλλο καλλιτέχνη  Antoine Helbert. Εντυπωσιάσθηκα ιδιαίτερα από τις διατομές του και τις απόψεις από αέρος. Οι ακόλουθες αναπαραστάσεις περιλαμβάνουν πέντε απόψεις της Πόλης από αέρος (οι οποίες απεικονίζουν μεταξύ πολλών άλλων κτισμάτων, τον Ιππόδρομο, την Αγία Σοφία κ.α.), δύο διατομές της Αγίας Σοφίας (από τις οποίες η μία είναι λεπτομέρεια της άλλης), διατομές του Βουκολέοντος ήτοι του παράκτιου αυτοκρατορικού παλατίου, και του Περιστυλίου του Μεγάλου Παλατίου, τα τείχη της Πόλης το 1204 όταν οι Σταυροφόροι είχαν στρατοπεδεύσει μπροστά τους, και τέλος τη σκληρή μάχη εναντίον των Οθωμανών στην πύλη του Αγίου Ρωμανού το 1453.

© Τα πνευματικά δικαιώματα των ακολούθων αναπαραστάσεων ανήκουν στον Antoine Helbert.

.

Constantinople, Queen of cities: Architecture (part IΙ)

© Credit/copyright of the following representations belongs to Antoine Helbert.