Διάγραμμα του Ιωάννη Τραυλού (wikimedia commons) στο οποίο απεικονίζονται οι οχυρώσεις του αστικού συγκροτήματος Αθήνας-Πειραιά-Φαλήρου κατά την Κλασσική περίοδο.

Σε αυτό το διάγραμμα εμφαίνεται ένα γεγονός για τη λαμπρή πόλη των Αθηνών: πως πρόκειται για την πόλη με το μεγαλύτερο μήκος οχυρώσεων όλων των Περιόδων, από όσα γνωρίζω.

Τα τείχη που περιέβαλαν το Αστυ είχαν μήκος περίπου 9 χλμ, ενώ τα τείχη της Ακροπόλεως είχαν μήκος ενός ακόμη χλμ. Τα περίφημα Μακρά Τείχη τα οποία συνέδεαν την Αθήνα με το λιμάνι του Πειραιά είχαν συνολικό μήκος (Βόρειο και Νότιο Τείχος) 15 χλμ, ενώ τα τείχη τα οποία προστάτευαν τον Πειραιά είχαν μήκος περίπου 11 χλμ. Προσθέτοντας τέλος και το Φαληρικό τείχος μήκους 6,5 χλμ, έχουμε ένα συνολικό μήκος τειχών 42,5 χιλιομέτρων.

Από το 225 π.Χ. οι Αθηναίοι, μετά από ρεαλιστική εκτίμηση της δυσμενούς κατάστασης της οικονομίας και του στρατού τους, άφησαν τα Μακρά Τείχη να καταρρεύσουν. Στο εξής, το Αστυ και ο Πειραιάς θα έπρεπε να μεριμνήσουν αυτοτελώς για την ασφάλεια τους σε περίπτωση κινδύνου. Ηδη το 200 π.Χ. τα περίφημα Τείχη είχαν καταρρεύσει, όπως μαρτυρείται. Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο έγινε μία επέκταση των τειχών της Αθήνας προς τη βόρεια πλευρά τους, αλλά διευκρινίζεται ότι αυτή η μεταγενέστερη επέκταση φυσικά δεν λήφθηκε υπόψιν στο προαναφερόμενο σύνολο των 42,5 χιλιομέτρων.

Από όσο γνωρίζω, δεν υπάρχει πόλη κατά την Αρχαιότητα ή τον Μεσαίωνα με μεγαλύτερο συνολικό μήκος οχυρώσεων από την Κλασσική Αθήνα. Επιφυλάσσομαι όμως λόγω μίας εξαίρεσης: δεν έχω ερευνήσει σε βάθος το ζήτημα (συνολικό μήκος οχυρώσεων) όσον αφορά τις αυτοκρατορικές πόλεις της Κίνας. Ωστόσο δεν νομίζω ότι κάποια από αυτές είχε μεγαλύτερο συνολικό μήκος τειχών από την Αθήνα παρά τον κολοσσιαίο πληθυσμό ορισμένων, όπως πχ η Τσανγκ Αν, επειδή οι οχυρώσεις των μεγαλύτερων είχαν συχνά συνολικό σχήμα ορθογωνίου, γεγονός το οποίο περιόριζε πολύ το μήκος τους.

Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό το συμπέρασμα βασίζεται στην έως τώρα αρχαιολογική έρευνα.

Η Αυτοκρατορική Ρώμη είναι η δεύτερη πόλη όλων των εποχών σε μήκος τειχών, με συνολικό μήκος περίπου 33 Χμ.

.

Περικλής Δεληγιάννης