Κατάσταση τον Οκτώβριο 2019 [wikimedia commons]

.

Π. Δ.

.

Μετά την πρόσφατη συμφωνία μεταξύ Κουρδικής ηγεσίας και καθεστώτος Ασαντ για υπαγωγή περιοχών των Κούρδων υπό τον έλεγχο του Συριακού στρατού, η εισβολή της Τουρκίας στο συριακό έδαφος παίρνει μία άλλη τροπή, η οποία παραδόξως ικανοποιεί σχεδόν όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Ή απλούστερα όλοι είναι ‘ευτυχισμένοι’ ή έστω ικανοποιημένοι, με μόνη εξαίρεση τους Κούρδους.

Καταρχήν ο πρόεδρος Ασαντ ο οποίος εδώ και χρόνια έχει αποφύγει τον κίνδυνο της ανατροπής του, με την υπαγωγή των Κούρδων στην αρχή του θα ελέγχει άνω του 90 % της έκτασης της χώρας και άνω του 70% των παραγωγικών ή/και κατοικημένων περιοχών της (ήτοι χωρίς τις ερήμους και τις ημιέρημες εκτάσεις). Ηδη σχεδόν όλες οι μεγάλες πόλεις της χώρας, Δαμασκός, Χομς, Χαλέπι (εκτός από μερικούς περιορισμένους αντικαθεστωτικούς θύλακες του), Ταρτούς, Λατάκια (Λαοδίκεια, για να μην λησμονούμε και το σελευκιδικό παρελθόν), Χαμα, με μόνη εξαίρεση το Ιντλιμπ, βρίσκονται υπό τον έλεγχο του καθεστώτος του.

Οι Ρώσοι είναι οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι: πλησιάζουν στο να θέσουν υπό τον έλεγχο του προστατευόμενου τους Ασαντ, όλη τη Συρία, δηλαδή να φέρουν πάλι όλη τη χώρα υπό την πλήρη επιρροή τους. Οι θύλακες των αντικαθεστωτικών επαναστατών κυρίως στο Ιντλιμπ και στο  Aλ Τανφ δεν είναι πλέον σοβαρή απειλή.

Οι Τούρκοι από τη μία πλευρά έχουν πετύχει πενιχρά αποτελέσματα στο πεδίο των συρράξεων: οι μισθοφόροι τους του αντι-ασαντικού ΕΣΣτρατού έχουν καταλάβει μόνο ένα τμήμα μιας όχι και τόσο σημαντικής πόλης καθώς και μερικά χωριά ανάμεσα σε αυτήν και την τουρκική μεθόριο. Παρότι υποτίθεται ότι έχουν καταλάβει 1000 τετρ Χμ, το ωφέλιμο έδαφος που ελέγχουν (δηλαδή χωρίς τις έρημες εκτάσεις) είναι περίπου 200 τετρ Χμ, πολύ λιγότερο από την έκταση των 430Χ30= 12.900 τετρ Χμ ή ορθότερα 13.000 Χμ τον οποίο είχε θέσει ως στόχο ο Ρ.Τ. Ερντογάν. Το σχέδιο του τελευταίου για πλήρη αλλοίωση της εθνολογικής σύνθεσης της ζώνης-προφράγματος πλάτους 30-35 Χλμ που σκόπευε να δημιουργήσει στο συριακό έδαφος νότια των τουρκικών συνόρων ανάμεσα στο Μανμπίτζ και στο Ιράκ, και η οποία ζώνη ‘περιέργως’ ταυτίζεται με τη βασική εθνική περιοχή των Κούρδων της Συρίας, ήταν εξαρχής υπερβολικά μεγαλεπήβολο. Όπως είναι γνωστό, ο Τούρκος πρόεδρος ήθελε να εγκαταστήσει εκεί αλλά και νοτιότερα έως τη Ρακκά, περίπου 2.000.000 Αραβες Σύριους πρόσφυγες οι οποίοι τώρα βρίσκονται στην Τουρκία (από τα 3,6 εκατομμ Σύριους που έχουν καταφύγει στη χώρα). Τώρα είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται να συμβεί.

Ωστόσο ο Ερντογάν δεν έχει λόγο να μην είναι ευχαριστημένος από τις εξελίξεις: μάλλον γλυτώνει από τον «πονοκέφαλο» της δημιουργίας ενός de facto Κουρδικού «κράτους» (κρατικής οντότητας) της Συρίας όπως εκείνο των Κούρδων του Ιράκ, επειδή η επιστροφή του Συριακού στρατού στα κουρδικά εδάφη αποτρέπει κάτι τέτοιο. Το ενδιαφέρον της Αγκυρας επικεντρώνεται στο να ‘αστυνομεύονται’ οι Κούρδοι της Συρίας προκειμένου να μην εξελιχθούν πολιτικά όπως οι Ιρακο-Κούρδοι και όχι στο ποιος θα τους αστυνομεύει. Αν ο επιτηρητής τους είναι ο Ασαντ δεν την ενοχλεί, αντίθετα γλυτώνει η ίδια από τον κόπο.

Οι Ιρανοί γλυτώνουν επίσης από έναν δικό τους «πονοκέφαλο»: την παρεμβολή των φιλοαμερικανών Κούρδων της Συρίας στον βόρειο και τον κεντρικό κλάδο του γεωπολιτικού διαδρόμου που θέλουν να εξασφαλίσουν προς τη Μεσόγειο διαμέσου του Ζάγρου και του Ιράκ και διαμέσου της Συρίας έως τον Λίβανο – διακαής πόθος των Ιρανών ήδη από την εποχή της πτώσης της Αχαιμενιδικής Αυτοκρατορίας τους κι αργότερα επί Παρθικής και κυρίως επί Σασσανιδικής Αυτοκρατορίας αλλά και αργότερα στους αιώνες του Ιρανο-Αραβικού Αββασιδικού χαλιφάτου και του Σαφαβιδικού Ιράν έως σήμερα. Η Τεχεράνη προτιμά φυσικά τον Ασαντ και τις δυνάμεις του στην περιοχή από μία κουρδική πολιτική οντότητα.

Οι ΗΠΑ ή μάλλον ο πρόεδρος Τραμπ, ανακουφίζονται επίσης με την περαιτέρω απεμπλοκή τους από μία πολυετή σύρραξη με σκοπό την ανατροπή του προέδρου Ασαντ, έναν στόχο τον οποίο έχουν απωλέσει από έτη, αλλά εδώ και πολύ καιρό προσπαθούν να αποχωρήσουν αξιοπρεπώς χωρίς να πληγεί το γόητρο των ΗΠΑ ως η ισχυρότερη χώρα στον πλανήτη. Οι ΗΠΑ – και οι Δημοκρατικοί οι οποίοι «κραυγάζουν» για το γόητρο και τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή – έχουν αντιληφθεί εδώ και αρκετά έτη ότι η υπόθεση της αντικατάστασης του φιλορωσσικού καθεστώτος της Συρίας με ένα φυλοδυτικό, έχει χαθεί. Εξάλλου η Συρία γενικά δεν είχε άλλο ενδιαφέρον για τις ΗΠΑ παρά μόνο ως ‘ενόχληση’ για το ότι είναι το βασικό σταθερό έρεισμα της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η ΕΕ και κυρίως η Γαλλία μπορεί να «διαμαρτύρονται» για την εισβολή της Τουρκίας στη Συρία αλλά στην πραγματικότητα ούτε και αυτές έχουν απώλειες από αυτή την εξέλιξη. Η Γαλλία και επιμένω σε αυτήν επειδή ήταν η αποικιακή δύναμη που ήλεγχε τη Συρία πριν την ανεξαρτητοποίηση της, βρίσκεται στην ίδια θέση με τις ΗΠΑ: ενεπλάκη στον Συριακό Εμφύλιο ως «πρώην κηδεμόνας» της Συρίας με σκοπό την ανατροπή του Ασαντ διαμέσου της υποστήριξης των Σύριων αντικαθεστωτικών, και εδώ και καιρό θέλει και εκείνη να απεμπλακεί διαπιστώνοντας την επικράτηση και επιβίωση του φιλορωσσικού καθεστώτος. Ο μόνος υπαρκτός φόβος των Ευρωπαίων παρότι δηλώνουν ότι «δεν ανέχονται εκβιασμούς από την Τουρκία», είναι η εξαπόλυση νέου κύματος προσφύγων από τον Ερντογάν το οποίο θα κατακλύσει την ΕΕ. Και φυσικά η Ελλάδα θα είναι η πρώτη χώρα που θα καταπονηθεί από μια τέτοια εξέλιξη….

Οι μόνοι χαμένοι είναι οι Κούρδοι της Συρίας αλλά και οι Κούρδοι γενικά. Ειδικά οι Κούρδοι της Συρίας βλέπουν την πιθανότητα ίδρυσης μίας ‘κρατικής οντότητας’ όπως εκείνης των Κούρδων του Ιράκ να μειώνεται δραστικά παρότι θεωρώ ότι ο Ασαντ θα διατηρήσει μία επίφαση αυτονομίας των πρώτων. Αλλά στην ουσία, οι Συρο-Κούρδοι δεν πρέπει να είναι και τόσο απογοητευμένοι: θεωρώ ότι προτιμούν να τεθούν πάλι υπό τον έλεγχο του καθεστώτος Ασαντ (όχι και τόσο αρνητικό συγκριτικά με το ιρακινό του Σαντάμ Χουσεϊν με τις αγριότητες του σε βάρος των Ιρακο-Κούρδων) παρά υπό τον έλεγχο του τουρκικού στρατού ο οποίος έλεγχος θα ακολουθηθεί από τον εποικισμό των περιοχών τους με Αραβες ή ορθότερα με εποίκους από όλον τον σουνιτικό κόσμο εκτός του Κουρδιστάν. Ή όπως ειπώθηκε ορθά από δημοσιογράφο για τους Κούρδους της Συρίας: «προτιμούν ακόμη και μία συμφωνία με τον Σατανά για να αποφύγουν την γενοκτονία τους (από τον τουρκικό στρατό)».

Προφανώς οι Κούρδοι γνωρίζουν πολύ καλά τι συνέβη όταν ο τουρκικός στρατός κατέλαβε το βόρειο τμήμα της Κύπρου το 1974, η οποία εισβολή ακολουθήθηκε από αγριότητες σε βάρος του ελληνικού πληθυσμού, εκδίωξη του και αντικατάσταση του από Τούρκους εποίκους. (για να μην αναφερθούμε πάλι στο τι συνέβη στους Αρμένιους, Μικρασιάτες Ελληνες και Ασσύριους στα τέλη του 19ου και στο πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα). Προφανώς η ίδια τύχη περίμενε και τους ίδιους αν δεν έρχονταν σε συμφωνία με τον Ασαντ. Και είμαι βέβαιος ότι, κατά την πάγια τουρκική τακτική, οι έποικοι στη συρο-κουρδική περιοχή θα ήταν κατά προτίμηση Τουρκομάνοι του Ιράκ και της Συρίας, Αζεροι και άλλοι τουρκογενείς.

Τέλος αξίζει να σταθούμε στη λεπτομέρεια της σύνθεσης των αντικαθεστωτικών συριακών δυνάμεων τις οποίες ο Ερντογάν χρησιμοποιεί ως «αιχμή του δόρατος» της χερσαίας εισβολής στη Συρία προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τις απώλειες σε Τούρκους (εκτός φυσικά από τους πολυάριθμους Τούρκους μισθοφόρους). Οι αντι-ασαντικές «συριακές δυνάμεις» οι οποίες εξορμούν από την Τουρκία έχουν εκφυλιστεί σε έναν όχι και τόσο συριακό αλλά παν-μουσουλμανικό μισθοφορικό στρατό με Σουνίτες κυρίως μισθοφόρους προερχόμενους από πολλές μουσουλμανικές χώρες και περιοχές, κυρίως από τις αραβικές, αλλά και με πολλούς άνδρες από μη-αραβικές χώρες και περιοχές όπως Αζέροι, Αφγανοί, Τούρκοι, Τουρκομάνοι, Ουζμπέκοι, Κιρκάσιοι (Αδιγέοι), διάφοροι Ευρωπαίοι και Αφρικανοί μουσουλμάνοι, Τσετσένοι (πανταχού παρόντες όπου μπορούν να παρενοχλήσουν τους Ρώσους), Πακιστανοί, Καμπαρντίνιοι κ.α.

.

Περικλής Δεληγιάννης

.